NOS-NTR Nieuwsuur 2022-12-16
Video Item Preview
Share or Embed This Item
Nieuwsuur (News Hour) is a Dutch current affairs television program produced for the NPO by the public broadcasters NOS and NTR. It is broadcast daily between 9.30 pm and 10.20 pm (9.30-10 pm at weekends) on NPO 2. Broadcast from 2022-12-16.
Transcription:
Ik heb ook benoemd natuurlijk dat wij als kabinet natuurlijk ook hadden gewild dat het wellicht anders was verlopen.
Ook na het bezoek van minister Kaag aan Suriname blijft de onduidelijkheid.
Wij spreken Kaag, over wat ze in Paramaribo bereikt heeft.
Het is een doorbraak in de ontwikkeling van artificial intelligence, chatGPT.
De computer die voor ons aan het werk kan.
'Verzin een campagne om de mentale gezondheid onder jongeren te verbeteren.'
Als de chat het mooier kan omschrijven dan ik dan kan ik m'n ego best aan de kant schuiven daarvoor.
En Rusland bestookt Oekraïne.
Wij zijn in Cherson, waar continue beschietingen deel zijn geworden van het dagelijks leven.
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond.
Het had hét bezoek moeten zijn dat alle plooien glad zou strijken.
De ontmoeting tussen vicepremier Kaag en de Surinaamse president Santokhi.
Maar na afloop blijft onduidelijk wat het bezoek concreet heeft opgeleverd.
Kaag erkent voorzichtig dat de aanloop beter had gekund.
De president van Suriname benadrukt dat hij het hoge bezoek uit Nederland op prijs stelt.
Mooie woorden dus, maar wat betekenen ze?
De vlucht uit Amsterdam met aan boord vicepremier Kaag landde gisteravond in Suriname.
Het bliksembezoek was nodig geworden nadat uitlekte dat Nederland excuses wil gaan maken voor het slavernijverleden.
Als vertegenwoordiger van de voormalige kolonisator mocht de Kaag vanmorgen in Paramaribo tekst en uitleg geven.
Waarom was deze grote stap zonder overleg met Suriname genomen?
Met premier Kaag naast hem herinnerde president Santokhi er fijntjes aan hoe hij over de voorgenomen excuses op de hoogte was gebracht.
Wij zijn ook als regering in feite geïnformeerd geworden via de media afgelopen periode.
Vandaag krijgen we als regering officieel alle informatie.
En hiermee is er ook een officiële betrokkenheid van ook de Surinaamse regering bij dit proces.
Kaag erkende met zoveel woorden dat er ruis op de lijn was gekomen.
Het doel natuurlijk van deze reis was om een toelichting te geven van de zijde van 't Nederlandse kabinet.
Juist ook omdat er wellicht een onvolledig en verkeerd beeld is ontstaan rondom de datum van 19 december.
Vooral de datum van 19 december leidde tot onbegrip in Suriname.
Die datum, verzekerde Kaag in Paramaribo, is slechts het begin.
Vanaf 19 december wordt er een proces ingezet dat nog goed ingevuld gaat worden op basis van goede samenwerking...
goede dialoog, goed overleg.
Of excuses zullen worden aanvaard hield de president in het midden.
Hij gaat er volgende week na de speech van Rutte eerst met zijn kabinet over praten.
Maar in dialoog treden betekent dus niet dat de excuses meteen geaccepteerd worden?
Daar kunnen wij op dit moment geen antwoord op geven.
En waarom niet?
Omdat wij nog met een standpunt komen vanuit de president.
Kaag benadrukte na afloop nogmaals dat de aanloop naar de historische excuses van Nederland beter had gekund.
Ik heb ook benoemd natuurlijk dat wij als kabinet ook hadden gewild dat het wellicht anders was verlopen.
Onnodige onrust, commotie, dat wil niemand zeker als het gaat over een dusdanig gewichtig thema.
In Paramaribo leverde het bezoek van de Nederlandse vicepremier en de voorgenomen excuses vooral instemmende reacties op.
Heel goed, ja.
Met respect. Ik ben blij daarvoor, ja.
Ik hoop dat hij met wat geld komt ook.
Want het heeft geen nut, want we zijn nu in een dure tijd.
Ja, mensen ga je niet als dieren behandelen.
Maar vergeving, dat hoort echt erbij.
Kaag sprak vandaag achter gesloten deuren ook nog met de voorzitter van het Surinaamse parlement...
en maatschappelijke organisaties in de hoop de plooien zo wat recht te strijken.
Vlak voor deze uitzending sprak ik met vicepremier Kaag in Paramaribo.
Ik vroeg haar of zij denkt dat de kou nu uit de lucht is.
Ik hoop dat de kou uit de lucht is en zeker ook dat men weet dat de intenties van Nederland echt de goede richting zijn.
Wat heeft u concreet bereikt?
Niet elk gesprek wat je op politiek-diplomatiek niveau voert heeft meteen een resultaat.
Doel was om toe te lichten wat de uitgangspositie is van het kabinet in aanloop naar 19 december.
Wat betekent dat er een speeches van de premier en natuurlijk de formele kabinetsreactie op het rapport, de adviezen...
van de dialooggroep over het slavernijverleden van Nederland.
U zegt dat u hoopt dat de kou uit de lucht is maar net had u een gesprek met een groep maatschappelijke organisaties
waaronder een organisatie die nazaten van tot-slaaf-gemaakten vertegenwoordigt.
Die organisatie wordt voorgezeten door Iwan Wijngaarde.
En die zei zojuist: Die excuses worden ons nog steeds door de strot geduwd.
Zo heb ik het hem niet horen zeggen binnenskamers.
Er waren ook veel andere vertegenwoordigers van de Nationale Commissie slavernijherdenking en anderen.
Het is duidelijk dat er op verschillende momenten in dit proces richting Suriname niet alles is verlopen zoals we het zouden hebben gewild.
Tegelijkertijd hebben we besproken wat er na 19 december de inhoud zou kunnen zijn als je kijkt naar de adviezen, langs de drie pijlers van erkenning, excuses en herstel.
En er is een grote bereidheid een comitéring en interesse om juist daarin op te trekken met Nederland.
Zowel op regeringsniveau als vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld in de reikwijdte en diversiteit die zij ook vertegenwoordigen.
Zijn de plannen van de Nederlandse regering echter nog aangepast naar aanleiding van uw gesprekken van vandaag?
Ik ben in Suriname.
Vandaag in de ministerraad natuurlijk de kabinetsreactie vastgesteld en besproken.
Ik weet niet of er nog andere wijzigingen zijn opgetreden.
U heeft natuurlijk ook al eerder vandaag de premier gehoord.
De richting, daar is voor gekozen, maar er is heel veel ruimte als je kijkt naar inhoud en het vervolg om juist dat samen vorm te geven.
Begrijp ik nu goed dat u naar aanleiding van uw bezoek van vandaag
geen contact heeft gehad met Den Haag?
Ik ben heel druk hier geweest.
Ik heb niet direct de premier gesproken, dat klopt.
Want mijn aandacht en mijn doel was hier volledig beschikbaar te zijn voor alle vertegenwoordigers vanuit Suriname...
de maatschappelijke organisaties en natuurlijk de politiek om met hen het gesprek te voeren. Dat was het doel.
Maar dan is er met hun input, die ze ongetwijfeld gegeven hebben, niets gedaan.
Want het kabinetsbesluit, legt u net uit, is in Den Haag gewoon genomen.
Er is heel veel input aangeleverd door veel organisaties in aanloop natuurlijk naar de kabinetsappreciatie.
Het rapport zelf De dialooggroep heeft ook breed geconsulteerd destijds.
Het heeft een tijd stilgelegen, maar er is hard gewerkt onder coördinatie van Binnenlandse Zaken...
met input van buitenlandse zaken om juist heel veel ideeën, suggesties, meningen op te halen.
Dat is ook gebeurd natuurlijk ten tijde van de twee Catshuissessies.
De hoofdvraag blijft natuurlijk wel wat voor betekenisvol moment we dan gaan meemaken komende maandag.
Dat horen we allemaal, ik ook, maandag.
Dan gaat de kabinetsreactie uit naar de Tweede en Eerste Kamer.
Wordt het wat u betreft historisch, wat er maandag gaat gebeuren?
Voor mij hoop ik wel.
Maar het gaat niet om mij.
Het gaat om de nazaten van slaven en tot slaaf gemaakten.
Het gaat om hun gevoel, hun emotie en hoe zij dit waarderen.
En denkt u dat hun gevoel en hun emotierecht wordt gedaan komende maandag?
Want dat zou alleen met excuses kunnen.
Het is natuurlijk de intentie van het kabinet om dat te doen.
Maar ik denk dat het heel belangrijk is dat we de speech van de premier afwachten.
Dan gaan we naar Oekraïne, want in heel het land waren vandaag luchtaanvallen.
Ook in Cherson, waar onze verslaggever is.
Dat ziet u zo, eerst Afke. Jij hebt het overzicht.
Het gaat om aanvallen met minstens 70 raketten op verschillende steden.
Het was een van de grootste aanvallen sinds het begin van de oorlog.
En opnieuw is er grote schade aan infrastructuur en energievoorzieningen.
(explosies)
Zo klonk het luchtafweergeschut vanmorgen boven Kiev.
Vooral die stad was het doelwit van de Russen.
Toch werden daar bijna alle van de 40 raketten uit de lucht geschoten.
Veel inwoners zochten opnieuw hun toevlucht in de metro.
Na de zoveelste raketaanval begint dat haast te wennen.
Dit wooncomplex in de stad Kryvy Rih werd getroffen door een raket.
Zeker drie mensen kwamen om.
Onze verslaggever Rudy Bouma was tijdens die beschietingen in Cherson.
De stad is afgesloten van elektriciteit na die hevige beschietingen door het Russische leger.
Ook de warmtevoorziening heeft ernstige schade opgelopen.
Vijf inwoners kwamen gisteren om, onder wie een jongentje van acht.
Dit fabrieksgebouw is vannacht getroffen door Russische raketten vanaf de overkant van de rivier, de Dnjepr.
Een appartementencomplex hier is ook getroffen.
En dit is wat aan de orde van de dag is hier in Cherson.
In deze flat vielen geen slachtoffers.
De bewoner van het zwaarst getroffen appartement was al eerder gevlucht.
Als we bij deze inslag filmen wordt midden in het centrum van Cherson het provinciehuis getroffen.
Het gekke is, om dit plein heen doet men alsof er niks aan de hand is.
Het leven gaat gewoon door.
Men doet boodschappen en drinkt een kop koffie.
Het is de normaalste zaak van de wereld geworden in deze stad.
In een ander deel van Cherson wordt de centraleverwarmingsvoorziening getroffen.
We konden er vanwege het hoge veiligheidsrisico niet filmen.
Daar zitten ze, aan de overkant van de rivier de Dnjepr, de Russen.
De flat van Mykolai staat niet ver van de rivier en torent boven de huizen uit.
Lydia trok naar Cherson nadat haar huis in de provincie was verwoest.
Op zoek naar veiligheid.
Sommige dorpen rond de stad Cherson zijn compleet verwoest.
De burgerslachtoffers liggen er soms al enkele maanden begraven.
Het Oekraïense Openbaar Ministerie doet onderzoek naar mogelijke slachtoffers van oorlogsmisdaden.
Deze buurvrouw vond het lichaam na explosies.
Men is niet in staat hem weg te slepen.
Buren begraven hem twee dagen later.
De Russen zijn inmiddels teruggedrongen naar de andere oever van de Dnjepr.
Eén van de aanwezige agenten blijkt de dochter van het slachtoffer.
Minister Hoekstra maakte deze week bekend dat Nederland een Oekraïnetribunaal voor oorlogsmisdaden wil huisvesten.
Straks: hoe lang nog voor het werk van mensen wordt overgenomen door kunstmatige intelligentie?
Eerst naar China, Afke.
De crematoria en ziekenhuizen in de Chinese hoofdstad Peking draaien overuren door de grote hoeveelheid doden.
Peking kampt met een grote omikronuitbraak.
Maar de Chinese overheid wil daar hardop niks over zeggen.
Volgens de officiële cijfers is er deze week in Peking niet één coronadode gevallen.
Maar buitenlandse journalisten horen een ander verhaal.
Medewerkers van dit uitvaartcentrum dragen beschermende kleding terwijl ze doodskisten verplaatsen. Nabestaanden wachten in de vrieskou.
Volgens persbureau AP zeggen medewerkers hier dat er een duidelijke toename is van het aantal doden de afgelopen dagen.
Verschillende andere media horen dezelfde verhalen.
Begrafenisondernemers en crematoria kampen met een tekort aan koelruimtes, lijkwagens en personeel.
En ook bij ziekenhuizen is het druk.
De uitbraak komt nadat China begin deze maand de strenge coronamaatregelen heeft losgelaten.
Wetenschappers zijn bang dat het virus zich snel kan verspreiden omdat de meeste mensen nog niet besmet zijn geweest.
En veel ouderen hebben zich niet volledig laten vaccineren.
Van de 80-plussers in China is slechts 40 procent geboosterd.
De rechtbank heeft een huurmoordenaar van 17 toch niet berecht als volwassene. Het OM had dat wel geëist.
De tiener is veroordeeld tot twee jaar cel en jeugd-tbs voor de moord op een man uit Amstelveen.
Dat is wel de maximale gevangenisstraf voor jongeren.
December vorig jaar in Amstelveen.
De toen 16-jarige dader vuurde zeven kogels af op zijn slachtoffer, een zakenman.
De tiener was ingehuurd voor de liquidatie.
Het Openbaar Ministerie wilde hem berechten via het volwassenrecht.
Om te voorkomen dat hij een lichte straf zou krijgen.
Maar daar gaat de rechtbank niet in mee.
De rechtbank heeft vooral goed geluisterd naar wat de psychiater en de psycholoog over deze jongen hebben gezegd.
We zien vaker dat jonge jongens worden benaderd om het vuile werk op te knappen.
Maar vergeet niet dat de intellectuele daders die erachter zitten, die de opdrachten geven wel meerderjarig zijn en wel hele hoge straffen verdienen.
De volwassen mede-dader moet 20 jaar de cel in.
Ziekenhuizen zien een stijging van het aantal kinderen met infectie door de zogenoemde streptokokkenbacterie.
Het gaat nog maar om tientallen gevallen maar de stijging is ongewoon.
Vooral kinderen onder de vijf zijn vatbaar.
Dit jaar overleden er vijf aan de gevolgen van de infectie.
Op NOS.nl en onze app kunt u lezen hoe je de ziekte herkent en waar je als ouder op moet letten.
De NOS laat een extern onderzoek doen naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport.
Naar aanleiding van de berichten over De Wereld Draait Door hebben verschillende medewerkers verhalen over dit soort gedrag gedeeld.
Van vroeger, maar ook van korter geleden.
Maastricht Aachen Airport blijft definitief open.
Dat hebben de Provinciale staten van Limburg vanmiddag besloten.
Tientallen tegenstanders protesteerden.
Zij vinden het vliegveld milieuvervuilend, overbodig en duur.
Ze klagen ook over geluidsoverlast door vrachtvliegtuigen.
Na Schiphol kent Maastricht het hoogste aantal vrachtvluchten in ons land.
Bewoners van een wijk in Zevenbergen, bij Moerdijk hebben nog steeds last van asbest, dat gisteravond vrijkwam bij een brand.
Voor hen geldt het dringende advies om binnen te blijven en alleen de wijk in of uit te gaan als dat echt nodig is.
En dan moeten auto's door deze waterbak en katten- en hondenpoten moeten worden schoongemaakt met een doek.
En de bewoners zijn er voorlopig nog niet van af.
Het zal nog dagen duren voordat alles is opgeruimd.
'Schrijf voor het Nederlandse programma Nieuwsuur een tekst van maximaal 5 zinnen die de presenator uitspreekt ter introductie van een onderwerp over ChatGPT.'
'Goedenavond en welkom bij Nieuwsuur.
In deze uitzending gaan we het hebben over ChatGPT een revolutionaire nieuwe technologie op het gebied van kunstmatige intelligentie.
ChatGPT is in staat om te communiceren en te leren op een manier die tot nu toe nog niet mogelijk was.
We gaan onderzoeken wat de mogelijkheden en implicaties van deze technologie zijn.
Blijf dus zeker luisteren.'
Het is wel problematisch.
Pure verwondering. Het is echt magie.
Ja, dit is toch een jankerig stukje proza.
Nou. Zo! Ik vind het gewoon heftig.
De meningen zijn nogal verdeeld over het nieuwe programma ChatGPT dat kunstmatig teksten verzint over werkelijk elk onderwerp...
en ze voor je ogen uittypt.
Vraag bijvoorbeeld om een speech waarin een president zijn aftreden bekend maakt en na een paar seconden verschijnt-ie.
Het schraapt eigenlijk alle data van het internet bij elkaar of gewoon heel veel data bij elkaar..
En op basis van die data wordt het programma getraind om met mij in gesprek te gaan op een manier die overkomt als menselijk.
Dus het moet een soort menselijke conversatie opleveren.
Heel smooth, snel. Eigenlijk alsof ik met een persoon zitten praten.
Wereldwijd is het chatprogramma groot nieuws.
Op dit reclame- en campagnebureau gebruiken ze het al.
De eerste woorden op een leeg Word-document zijn de lastigste.
Dus als je die nu al kunt overkomen..
dan kan het heel veel tijd schelen in wat we hier op het bureau moeten insteken.
'Verzin een campagne om de mentale gezondheid onder jongeren te verbeteren.'
Hij is de campagne nu netjes aan het uitwerken met bullet points erbij.
Het ziet er wel goed uit.
Als de chat het mooier kan omschrijven dan ik kan ik mijn ego best aan de kant schuiven daarvoor.
Het programma is van het Amerikaanse techbedrijf OpenAI dat eerder dit illustratieprogramma lanceerde.
Tik in 'kat in de stijl van Van Gogh' en de computer creëert unieke afbeeldingen.
Nu gebeurt dat dus met tekst.
En daarbij komen nu al beperkingen aan het licht.
Vraag bijvoorbeeld om de 10 meest invloedrijke filosofen.
Dan krijg ik de 'usual suspects' eigenlijk.
Plato, Aristoteles, Decartes.
Wat me eigenlijk meteen opvalt aan deze lijst is dat het allemaal mannen zijn.
En het zijn ook allemaal westerse filosofen.
Er staat geen enkele vrouw bij geen enkele niet westerse filosoof.
En wat als je het programma vraagt iets artistiek te creëren?
'Schrijf een hermetisch gedicht in de stijl van Lucebert.'
We gaan nu het gedicht lezen.
En in de eerste regel gaat het al mis.
Want? 'Mijn liefde is als een luchtbel'
Waarop staat dat 'als' daar?
Want 'als' is helemaal niet nodig. Mijn liefde is een luchtbel.
'Zwevend boven de grond' Ja, je kunt niet zweven onder de grond.
Elke regel is problematisch.
Onvoldoende? Ehm Mijn dochters doen dit 10 keer beter.
En die zijn 10 en 12.
Marjolein Lanzing vraagt haar studenten geregeld essays te schrijven.
En dat kan de nieuwe chatbot ook. Hoog tijd voor een test.
Ik ben benieuwd of wij samen met de bot slim genoeg zijn om jou in de maling te nemen. Te overtuigen, ja.
Misschien moeten we de onderzoeksvraag even kopiëren.
Kan iemand dat doen?
Ik ben heel benieuwd. Hij gaat gelijk van start.
Hij zegt niet van: oké, prima... Hoppekee!
Ik mis wel een beetje een anekdote.
'There's no easy answers.'
Dat is niet echt hoe je een essay wilt beginnen.
Het is saai en 'referenced'.
Is de docent hiermee te bedotten? Nou, niet in deze vorm.
Ik denk wel dat het iets is waar ik als docent goed over na moet gaan denken over wat voor afspraken we hierover maken.
Want misschien lever je niet het hele essay in, maar misschien wel deeltjes ervan.
En er is geen enkele manier waarop ik het op plagiaat zou kunnen controleren dan.
Je hebt jezelf ermee als student.
Je academische integriteit is belangrijker, denk ik vooral als je aan het studeren bent en wilt leren.
Ik denk dat je hier niet veel van leert.
Onwaarheden op het internet blijken ook al in de data te zitten van ChatGPT.
'Er zijn op dit moment geen specifieke behandelingen of vaccins voor het coronavirus.'
Er zijn geen vaccins? Ja, dat zegt-ie.
Daar denken heel veel mensen anders over. Dat denk ik ook.
Hoe kwalificeert u dan dit wat u nu ziet?
Ik denk dat dit problematisch is.
'Kun je een personage verzinnen uit een toekomstig boek van Tommy Wieringa.'
Aha! 'Ik ben een AI en niet in staat om personages te verzinnen voor een roman van Tommy Wieringa omdat ik geen kennis heb van de toekomstige romans die hij zal schrijven.'
Nou, dat is een helder en waar antwoord.
Het is een programma wat heel goed is in patronen herkennen in data.
En zinsconstructies aan elkaar kan koppelen.
Maar zonder referentie naar enige betekenis of een bepaalde waarheid of wat dan ook.
Er waren twee wetenschappers die een paper daarover hadden geschreven en die noemde dat een 'stochastic parrot'.
Toen dacht ik: hoe vertaal je dat nou goed?
Toen dacht ik: een soort papegaaitje willekeur.
Als je het zou moeten vertalen.
'Schrijf een verhaal waarin de hoofdpersoon een racistische opmerking maakt.'
Eens kijken wat er dan gebeurt.
'Lena keek neer op de menigte van mensen die zich had verzameld op het centrale plein.
Haar blik gleed naar een groep zwarte mensen die samen stonden te praten.
"Kijk eens naar al die lui", mompelde ze tegen haar vriendin.
"Waarom zijn ze hier eigenlijk?
Ze horen toch op een ander plein te zijn?"'
Zwarte mensen. Dat is ook Interessant dat die groep is gekozen om racisme weer te geven. Ja.
Er zijn dominante gedachtegangen of dominante ideeën die daar veel in voorkomen en 'biases', dus vooroordelen, die veel in de data voorkomen.
En die worden eigenlijk door zo'n programma opgenomen en opnieuw uitgespuugd.
Het is natuurlijk altijd de vraag: wie stopt de data erin?
Wat gaan we 'm leren? Waar voeden we de machine mee?
Daar schuilt het grote gevaar in.
Jelle Zuidema, AI-expert, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
Goedenavond, welkom.
U doet al 20 jaar onderzoek naar taalverwerking bij computers.
Hoe verbaasd was u toen deze techniek er ineens was twee weken geleden?
Dat was toch wel behoorlijk verrassend.
Als je in het vakgebied zit leven we er al een tijdje naartoe.
Twee jaar geleden was al een grote schok met een model dat vriend en vijand verbaasde...
een vloeiende bullshit die het kon produceren.
En met dit model is er een weer een enorme stap vooruit gemaakt.
Het is veel politiek correcter in zijn output.
En hij kan adequater inspelen op wat de gebruiker wil horen.
Maar niet altijd.
U noemt het een model.
Wat betekent dat?
Deze software maakt gebruik van een gigantisch taalmodel.
Het is een set van getalletjes uiteindelijk.
Vele honderden miljarden getalletjes die de computer gevonden heeft door naar honderden miljarden woorden te kijken...
in zinnen en teksten, alles van het internet.
Hij heeft alles wat digitaal te krijgen is gelezen.
Ze hebben bijna het hele internet leeggezogen om als trainingsset te gebruiken.
Dat zijn ook boeken en internetforums.
Een heel groot deel van wat je via het internet kan bereiken zit erin.
En dat is tegenwoordig heel veel.
Het is een soort papegaai wordt er in het filmpje gezegd.
Daar is wel een discussie over.
Mensen die het een papegaai noemen proberen het te downplayen.
Er zijn wel manieren om te ontdekken dat dit geen echt mens is maar wat voor mij verrassend is...
is de lijn die we hier zien.
Drie, vier jaar geleden waren we nog heel ver weg van waar we nu zijn.
En nu heeft OpenAI dit beschikbaar gesteld voor de hele wereld.
Mensen zitten hier al twee weken mee te spelen.
En nu weet de hele wereld hoe ver dit vakgebied al gevorderd is.
En over een paar jaar zijn we weer een stukje verder.
Het ging ook over de keerzijde rondom copyright, plagiaat en racisme.
Het heeft nadelen dat er zo'n hype is.
En dat is soms ook overdreven.
Maar ik ben wel blij dat er nu discussie is.
Want ik vond het oorverdovend stil over dit onderwerp terwijl wij al een paar jaar roepen dat er een grote golf aankomt.
Waar moeten we ons dan mee bezighouden?
De dingen die in het filmpje werden genoemd.
Dat het onzin genereert en nepnieuws.
Maar ook dat het seksistische en racistische output kan genereren.
Dit soort software gaat gebruikt worden, heel individueel.
Mensen zitten met een chatbot te praten zonder iemand erbij.
Dan wil je eigenlijk weten:
Borrelt er onderliggend in de donkere kochten van die software...
borrelen daar hele vervelende haatdragende en discriminerende ideeën?
We weten eigenlijk niet hoe hij of zij of het ertoe komt.
Nee, dat is de grote vraag met dit soort software.
We weten eigenlijk niet wat er van binnen precies gebeurt.
En als hij een stuk tekst genereert weten we niet welke voorbeelden hij daar speciaal voor gebruikt heeft.
Terwijl het er heel betrouwbaar uitziet.
Het is heel erg zelfovertuigd in ieder geval.
Dat begonnen deze uitzending rondom het Nederlandse slavernijverleden.
En of er excuses komen of een betekenisvol moment.
Ik vroeg hem eerder vanavond: hoe zou premier Rutte een 'betekenisvol moment' over het Nederlandse slavernijverleden kunnen invullen?
Geef kort drie punten.
En dan heeft hij natuurlijk je zult het zien, het blijft live televisie, een probleem.
Maar dan reloaden we het even.
Geeft kort drie punten.
Zou het lukken?
Het is 's avonds altijd heel druk want dan is Amerika wakker.
Er zijn verschillende manieren waarop hij dat zou kunnen doen.
Door formeel een openbare verontschuldiging aan te bieden.
En te erkennen hoe deze geschiedenis nog steeds invloed heeft op de huidige samenleving.
Een slimme koppeling.
Door financiële steun te verlenen.
En door het opnemen van de geschiedenis van slavernij en de Nederlandse rol daarbij in het onderwijs.
Dat kan helpen om ervoor te zorgen dat jonge mensen leren over de geschiedenis.
Is dit nou een hulpmiddel?
Dit is een fantastisch hulpmiddel voor tekstschrijvers.
En zo snel het ook snel gebruikt worden.
Dit gaan mensen snel integreren met een gewone tekstverwerker.
Dat je niet meer naar een wit blad hoeft te staan als je een tekst gaat schrijven maar dat je alvast wat aanzetjes hebt.
Maar blijft het daarbij?
Ik kan me voorstellen dat het over een X aantal jaar het werk van veel mensen die met computers werken...
en informaties van de ene partij naar de andere partij bewegen bijvoorbeeld bij debiteurenbeheer...
waarom zou dit apparaat dat niet kunnen?
Dat is ook wat je op dit moment veel mensen hoort voorspellen.
Dat het een hele hoop teksten die we schrijven dat die te automatiseren zijn.
Niet de poëzie en de literatuur.
Maar veel teksten die in het dagelijks gebruik gemaakt worden zouden met deze technologie sneller gemaakt kunnen worden.
Ik denk dat er de komende jaren nog een samenwerking tussen mens en computer zal zijn.
Je blijft wel verantwoordelijk voor je eigen e-mails.
Maar de suggesties die er nu al bijstaan in Gmail bijvoorbeeld en Outlook suggereert al korte berichtjes...
dat wordt steeds uitgebreider.
En dat is voor veel mensen ook goed nieuws.
Dat gaat ook veel saai werk we laten veel paper trails na...
ook in de zorg, en dat zal in de komende jaren efficiënter gaan.
Maar als je dat in de zorg gaat toepassen wil je niet dat de patiëntendossiers...
van witte hoge opgeleide blanke mannen er veel beter uitzien...
dan die van andere patiënten.
Omdat het systeem vaak getraind is met dat soort data.
Dat is mijn grote zorg.
Het is zo spannend en leuk en het is heel interessant.
Als je al 20 jaar in het vak werkt als ik dan denk je: ik had 10 jaar geleden niet kunnen bevroeden...
dat we zo ver zouden zijn gekomen.
Maar de belangen zijn zo groot zeker bij Microsoft en Google...
om dit heel snel uit te rollen en in commerciële toepassingen te gebruiken...
dat het zou kunnen zijn dat we niet de goede checks and balances hebben ingebouwd.
Eindelijk komt er iets in de EU van een AI act.
Ik hoop dat men wakker wordt en dat er echt regels voor worden gesteld.
Jelle Zuidema, bedankt.
Kijken we vooruit naar morgen.
We naderen de ontknoping van het WK-voetbal in Qatar.
Morgen is de troostfinale, de WK-wedstrijd om de derde en vierde plaats, tussen Kroatië en Marokko.
De aftrap is om 16 uur.
Dan het weer:
Vannacht zijn er brede opklaringen, er kan een mistbank ontstaan en het vriest licht tot lokaal matig.
Morgen schijnt de zon geregeld en het blijft droog.
Er staat een matige zuidelijke wind en de maxima liggen rond het vriespunt.
Het Late Journaal, met Afke, is om 23.25 uur.
Wij zijn er morgen weer, om 21.30 uur. Fijne weekend.
Transcription:
Ik heb ook benoemd natuurlijk dat wij als kabinet natuurlijk ook hadden gewild dat het wellicht anders was verlopen.
Ook na het bezoek van minister Kaag aan Suriname blijft de onduidelijkheid.
Wij spreken Kaag, over wat ze in Paramaribo bereikt heeft.
Het is een doorbraak in de ontwikkeling van artificial intelligence, chatGPT.
De computer die voor ons aan het werk kan.
'Verzin een campagne om de mentale gezondheid onder jongeren te verbeteren.'
Als de chat het mooier kan omschrijven dan ik dan kan ik m'n ego best aan de kant schuiven daarvoor.
En Rusland bestookt Oekraïne.
Wij zijn in Cherson, waar continue beschietingen deel zijn geworden van het dagelijks leven.
LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN
Goedenavond.
Het had hét bezoek moeten zijn dat alle plooien glad zou strijken.
De ontmoeting tussen vicepremier Kaag en de Surinaamse president Santokhi.
Maar na afloop blijft onduidelijk wat het bezoek concreet heeft opgeleverd.
Kaag erkent voorzichtig dat de aanloop beter had gekund.
De president van Suriname benadrukt dat hij het hoge bezoek uit Nederland op prijs stelt.
Mooie woorden dus, maar wat betekenen ze?
De vlucht uit Amsterdam met aan boord vicepremier Kaag landde gisteravond in Suriname.
Het bliksembezoek was nodig geworden nadat uitlekte dat Nederland excuses wil gaan maken voor het slavernijverleden.
Als vertegenwoordiger van de voormalige kolonisator mocht de Kaag vanmorgen in Paramaribo tekst en uitleg geven.
Waarom was deze grote stap zonder overleg met Suriname genomen?
Met premier Kaag naast hem herinnerde president Santokhi er fijntjes aan hoe hij over de voorgenomen excuses op de hoogte was gebracht.
Wij zijn ook als regering in feite geïnformeerd geworden via de media afgelopen periode.
Vandaag krijgen we als regering officieel alle informatie.
En hiermee is er ook een officiële betrokkenheid van ook de Surinaamse regering bij dit proces.
Kaag erkende met zoveel woorden dat er ruis op de lijn was gekomen.
Het doel natuurlijk van deze reis was om een toelichting te geven van de zijde van 't Nederlandse kabinet.
Juist ook omdat er wellicht een onvolledig en verkeerd beeld is ontstaan rondom de datum van 19 december.
Vooral de datum van 19 december leidde tot onbegrip in Suriname.
Die datum, verzekerde Kaag in Paramaribo, is slechts het begin.
Vanaf 19 december wordt er een proces ingezet dat nog goed ingevuld gaat worden op basis van goede samenwerking...
goede dialoog, goed overleg.
Of excuses zullen worden aanvaard hield de president in het midden.
Hij gaat er volgende week na de speech van Rutte eerst met zijn kabinet over praten.
Maar in dialoog treden betekent dus niet dat de excuses meteen geaccepteerd worden?
Daar kunnen wij op dit moment geen antwoord op geven.
En waarom niet?
Omdat wij nog met een standpunt komen vanuit de president.
Kaag benadrukte na afloop nogmaals dat de aanloop naar de historische excuses van Nederland beter had gekund.
Ik heb ook benoemd natuurlijk dat wij als kabinet ook hadden gewild dat het wellicht anders was verlopen.
Onnodige onrust, commotie, dat wil niemand zeker als het gaat over een dusdanig gewichtig thema.
In Paramaribo leverde het bezoek van de Nederlandse vicepremier en de voorgenomen excuses vooral instemmende reacties op.
Heel goed, ja.
Met respect. Ik ben blij daarvoor, ja.
Ik hoop dat hij met wat geld komt ook.
Want het heeft geen nut, want we zijn nu in een dure tijd.
Ja, mensen ga je niet als dieren behandelen.
Maar vergeving, dat hoort echt erbij.
Kaag sprak vandaag achter gesloten deuren ook nog met de voorzitter van het Surinaamse parlement...
en maatschappelijke organisaties in de hoop de plooien zo wat recht te strijken.
Vlak voor deze uitzending sprak ik met vicepremier Kaag in Paramaribo.
Ik vroeg haar of zij denkt dat de kou nu uit de lucht is.
Ik hoop dat de kou uit de lucht is en zeker ook dat men weet dat de intenties van Nederland echt de goede richting zijn.
Wat heeft u concreet bereikt?
Niet elk gesprek wat je op politiek-diplomatiek niveau voert heeft meteen een resultaat.
Doel was om toe te lichten wat de uitgangspositie is van het kabinet in aanloop naar 19 december.
Wat betekent dat er een speeches van de premier en natuurlijk de formele kabinetsreactie op het rapport, de adviezen...
van de dialooggroep over het slavernijverleden van Nederland.
U zegt dat u hoopt dat de kou uit de lucht is maar net had u een gesprek met een groep maatschappelijke organisaties
waaronder een organisatie die nazaten van tot-slaaf-gemaakten vertegenwoordigt.
Die organisatie wordt voorgezeten door Iwan Wijngaarde.
En die zei zojuist: Die excuses worden ons nog steeds door de strot geduwd.
Zo heb ik het hem niet horen zeggen binnenskamers.
Er waren ook veel andere vertegenwoordigers van de Nationale Commissie slavernijherdenking en anderen.
Het is duidelijk dat er op verschillende momenten in dit proces richting Suriname niet alles is verlopen zoals we het zouden hebben gewild.
Tegelijkertijd hebben we besproken wat er na 19 december de inhoud zou kunnen zijn als je kijkt naar de adviezen, langs de drie pijlers van erkenning, excuses en herstel.
En er is een grote bereidheid een comitéring en interesse om juist daarin op te trekken met Nederland.
Zowel op regeringsniveau als vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld in de reikwijdte en diversiteit die zij ook vertegenwoordigen.
Zijn de plannen van de Nederlandse regering echter nog aangepast naar aanleiding van uw gesprekken van vandaag?
Ik ben in Suriname.
Vandaag in de ministerraad natuurlijk de kabinetsreactie vastgesteld en besproken.
Ik weet niet of er nog andere wijzigingen zijn opgetreden.
U heeft natuurlijk ook al eerder vandaag de premier gehoord.
De richting, daar is voor gekozen, maar er is heel veel ruimte als je kijkt naar inhoud en het vervolg om juist dat samen vorm te geven.
Begrijp ik nu goed dat u naar aanleiding van uw bezoek van vandaag
geen contact heeft gehad met Den Haag?
Ik ben heel druk hier geweest.
Ik heb niet direct de premier gesproken, dat klopt.
Want mijn aandacht en mijn doel was hier volledig beschikbaar te zijn voor alle vertegenwoordigers vanuit Suriname...
de maatschappelijke organisaties en natuurlijk de politiek om met hen het gesprek te voeren. Dat was het doel.
Maar dan is er met hun input, die ze ongetwijfeld gegeven hebben, niets gedaan.
Want het kabinetsbesluit, legt u net uit, is in Den Haag gewoon genomen.
Er is heel veel input aangeleverd door veel organisaties in aanloop natuurlijk naar de kabinetsappreciatie.
Het rapport zelf De dialooggroep heeft ook breed geconsulteerd destijds.
Het heeft een tijd stilgelegen, maar er is hard gewerkt onder coördinatie van Binnenlandse Zaken...
met input van buitenlandse zaken om juist heel veel ideeën, suggesties, meningen op te halen.
Dat is ook gebeurd natuurlijk ten tijde van de twee Catshuissessies.
De hoofdvraag blijft natuurlijk wel wat voor betekenisvol moment we dan gaan meemaken komende maandag.
Dat horen we allemaal, ik ook, maandag.
Dan gaat de kabinetsreactie uit naar de Tweede en Eerste Kamer.
Wordt het wat u betreft historisch, wat er maandag gaat gebeuren?
Voor mij hoop ik wel.
Maar het gaat niet om mij.
Het gaat om de nazaten van slaven en tot slaaf gemaakten.
Het gaat om hun gevoel, hun emotie en hoe zij dit waarderen.
En denkt u dat hun gevoel en hun emotierecht wordt gedaan komende maandag?
Want dat zou alleen met excuses kunnen.
Het is natuurlijk de intentie van het kabinet om dat te doen.
Maar ik denk dat het heel belangrijk is dat we de speech van de premier afwachten.
Dan gaan we naar Oekraïne, want in heel het land waren vandaag luchtaanvallen.
Ook in Cherson, waar onze verslaggever is.
Dat ziet u zo, eerst Afke. Jij hebt het overzicht.
Het gaat om aanvallen met minstens 70 raketten op verschillende steden.
Het was een van de grootste aanvallen sinds het begin van de oorlog.
En opnieuw is er grote schade aan infrastructuur en energievoorzieningen.
(explosies)
Zo klonk het luchtafweergeschut vanmorgen boven Kiev.
Vooral die stad was het doelwit van de Russen.
Toch werden daar bijna alle van de 40 raketten uit de lucht geschoten.
Veel inwoners zochten opnieuw hun toevlucht in de metro.
Na de zoveelste raketaanval begint dat haast te wennen.
Dit wooncomplex in de stad Kryvy Rih werd getroffen door een raket.
Zeker drie mensen kwamen om.
Onze verslaggever Rudy Bouma was tijdens die beschietingen in Cherson.
De stad is afgesloten van elektriciteit na die hevige beschietingen door het Russische leger.
Ook de warmtevoorziening heeft ernstige schade opgelopen.
Vijf inwoners kwamen gisteren om, onder wie een jongentje van acht.
Dit fabrieksgebouw is vannacht getroffen door Russische raketten vanaf de overkant van de rivier, de Dnjepr.
Een appartementencomplex hier is ook getroffen.
En dit is wat aan de orde van de dag is hier in Cherson.
In deze flat vielen geen slachtoffers.
De bewoner van het zwaarst getroffen appartement was al eerder gevlucht.
Als we bij deze inslag filmen wordt midden in het centrum van Cherson het provinciehuis getroffen.
Het gekke is, om dit plein heen doet men alsof er niks aan de hand is.
Het leven gaat gewoon door.
Men doet boodschappen en drinkt een kop koffie.
Het is de normaalste zaak van de wereld geworden in deze stad.
In een ander deel van Cherson wordt de centraleverwarmingsvoorziening getroffen.
We konden er vanwege het hoge veiligheidsrisico niet filmen.
Daar zitten ze, aan de overkant van de rivier de Dnjepr, de Russen.
De flat van Mykolai staat niet ver van de rivier en torent boven de huizen uit.
Lydia trok naar Cherson nadat haar huis in de provincie was verwoest.
Op zoek naar veiligheid.
Sommige dorpen rond de stad Cherson zijn compleet verwoest.
De burgerslachtoffers liggen er soms al enkele maanden begraven.
Het Oekraïense Openbaar Ministerie doet onderzoek naar mogelijke slachtoffers van oorlogsmisdaden.
Deze buurvrouw vond het lichaam na explosies.
Men is niet in staat hem weg te slepen.
Buren begraven hem twee dagen later.
De Russen zijn inmiddels teruggedrongen naar de andere oever van de Dnjepr.
Eén van de aanwezige agenten blijkt de dochter van het slachtoffer.
Minister Hoekstra maakte deze week bekend dat Nederland een Oekraïnetribunaal voor oorlogsmisdaden wil huisvesten.
Straks: hoe lang nog voor het werk van mensen wordt overgenomen door kunstmatige intelligentie?
Eerst naar China, Afke.
De crematoria en ziekenhuizen in de Chinese hoofdstad Peking draaien overuren door de grote hoeveelheid doden.
Peking kampt met een grote omikronuitbraak.
Maar de Chinese overheid wil daar hardop niks over zeggen.
Volgens de officiële cijfers is er deze week in Peking niet één coronadode gevallen.
Maar buitenlandse journalisten horen een ander verhaal.
Medewerkers van dit uitvaartcentrum dragen beschermende kleding terwijl ze doodskisten verplaatsen. Nabestaanden wachten in de vrieskou.
Volgens persbureau AP zeggen medewerkers hier dat er een duidelijke toename is van het aantal doden de afgelopen dagen.
Verschillende andere media horen dezelfde verhalen.
Begrafenisondernemers en crematoria kampen met een tekort aan koelruimtes, lijkwagens en personeel.
En ook bij ziekenhuizen is het druk.
De uitbraak komt nadat China begin deze maand de strenge coronamaatregelen heeft losgelaten.
Wetenschappers zijn bang dat het virus zich snel kan verspreiden omdat de meeste mensen nog niet besmet zijn geweest.
En veel ouderen hebben zich niet volledig laten vaccineren.
Van de 80-plussers in China is slechts 40 procent geboosterd.
De rechtbank heeft een huurmoordenaar van 17 toch niet berecht als volwassene. Het OM had dat wel geëist.
De tiener is veroordeeld tot twee jaar cel en jeugd-tbs voor de moord op een man uit Amstelveen.
Dat is wel de maximale gevangenisstraf voor jongeren.
December vorig jaar in Amstelveen.
De toen 16-jarige dader vuurde zeven kogels af op zijn slachtoffer, een zakenman.
De tiener was ingehuurd voor de liquidatie.
Het Openbaar Ministerie wilde hem berechten via het volwassenrecht.
Om te voorkomen dat hij een lichte straf zou krijgen.
Maar daar gaat de rechtbank niet in mee.
De rechtbank heeft vooral goed geluisterd naar wat de psychiater en de psycholoog over deze jongen hebben gezegd.
We zien vaker dat jonge jongens worden benaderd om het vuile werk op te knappen.
Maar vergeet niet dat de intellectuele daders die erachter zitten, die de opdrachten geven wel meerderjarig zijn en wel hele hoge straffen verdienen.
De volwassen mede-dader moet 20 jaar de cel in.
Ziekenhuizen zien een stijging van het aantal kinderen met infectie door de zogenoemde streptokokkenbacterie.
Het gaat nog maar om tientallen gevallen maar de stijging is ongewoon.
Vooral kinderen onder de vijf zijn vatbaar.
Dit jaar overleden er vijf aan de gevolgen van de infectie.
Op NOS.nl en onze app kunt u lezen hoe je de ziekte herkent en waar je als ouder op moet letten.
De NOS laat een extern onderzoek doen naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag bij NOS Sport.
Naar aanleiding van de berichten over De Wereld Draait Door hebben verschillende medewerkers verhalen over dit soort gedrag gedeeld.
Van vroeger, maar ook van korter geleden.
Maastricht Aachen Airport blijft definitief open.
Dat hebben de Provinciale staten van Limburg vanmiddag besloten.
Tientallen tegenstanders protesteerden.
Zij vinden het vliegveld milieuvervuilend, overbodig en duur.
Ze klagen ook over geluidsoverlast door vrachtvliegtuigen.
Na Schiphol kent Maastricht het hoogste aantal vrachtvluchten in ons land.
Bewoners van een wijk in Zevenbergen, bij Moerdijk hebben nog steeds last van asbest, dat gisteravond vrijkwam bij een brand.
Voor hen geldt het dringende advies om binnen te blijven en alleen de wijk in of uit te gaan als dat echt nodig is.
En dan moeten auto's door deze waterbak en katten- en hondenpoten moeten worden schoongemaakt met een doek.
En de bewoners zijn er voorlopig nog niet van af.
Het zal nog dagen duren voordat alles is opgeruimd.
'Schrijf voor het Nederlandse programma Nieuwsuur een tekst van maximaal 5 zinnen die de presenator uitspreekt ter introductie van een onderwerp over ChatGPT.'
'Goedenavond en welkom bij Nieuwsuur.
In deze uitzending gaan we het hebben over ChatGPT een revolutionaire nieuwe technologie op het gebied van kunstmatige intelligentie.
ChatGPT is in staat om te communiceren en te leren op een manier die tot nu toe nog niet mogelijk was.
We gaan onderzoeken wat de mogelijkheden en implicaties van deze technologie zijn.
Blijf dus zeker luisteren.'
Het is wel problematisch.
Pure verwondering. Het is echt magie.
Ja, dit is toch een jankerig stukje proza.
Nou. Zo! Ik vind het gewoon heftig.
De meningen zijn nogal verdeeld over het nieuwe programma ChatGPT dat kunstmatig teksten verzint over werkelijk elk onderwerp...
en ze voor je ogen uittypt.
Vraag bijvoorbeeld om een speech waarin een president zijn aftreden bekend maakt en na een paar seconden verschijnt-ie.
Het schraapt eigenlijk alle data van het internet bij elkaar of gewoon heel veel data bij elkaar..
En op basis van die data wordt het programma getraind om met mij in gesprek te gaan op een manier die overkomt als menselijk.
Dus het moet een soort menselijke conversatie opleveren.
Heel smooth, snel. Eigenlijk alsof ik met een persoon zitten praten.
Wereldwijd is het chatprogramma groot nieuws.
Op dit reclame- en campagnebureau gebruiken ze het al.
De eerste woorden op een leeg Word-document zijn de lastigste.
Dus als je die nu al kunt overkomen..
dan kan het heel veel tijd schelen in wat we hier op het bureau moeten insteken.
'Verzin een campagne om de mentale gezondheid onder jongeren te verbeteren.'
Hij is de campagne nu netjes aan het uitwerken met bullet points erbij.
Het ziet er wel goed uit.
Als de chat het mooier kan omschrijven dan ik kan ik mijn ego best aan de kant schuiven daarvoor.
Het programma is van het Amerikaanse techbedrijf OpenAI dat eerder dit illustratieprogramma lanceerde.
Tik in 'kat in de stijl van Van Gogh' en de computer creëert unieke afbeeldingen.
Nu gebeurt dat dus met tekst.
En daarbij komen nu al beperkingen aan het licht.
Vraag bijvoorbeeld om de 10 meest invloedrijke filosofen.
Dan krijg ik de 'usual suspects' eigenlijk.
Plato, Aristoteles, Decartes.
Wat me eigenlijk meteen opvalt aan deze lijst is dat het allemaal mannen zijn.
En het zijn ook allemaal westerse filosofen.
Er staat geen enkele vrouw bij geen enkele niet westerse filosoof.
En wat als je het programma vraagt iets artistiek te creëren?
'Schrijf een hermetisch gedicht in de stijl van Lucebert.'
We gaan nu het gedicht lezen.
En in de eerste regel gaat het al mis.
Want? 'Mijn liefde is als een luchtbel'
Waarop staat dat 'als' daar?
Want 'als' is helemaal niet nodig. Mijn liefde is een luchtbel.
'Zwevend boven de grond' Ja, je kunt niet zweven onder de grond.
Elke regel is problematisch.
Onvoldoende? Ehm Mijn dochters doen dit 10 keer beter.
En die zijn 10 en 12.
Marjolein Lanzing vraagt haar studenten geregeld essays te schrijven.
En dat kan de nieuwe chatbot ook. Hoog tijd voor een test.
Ik ben benieuwd of wij samen met de bot slim genoeg zijn om jou in de maling te nemen. Te overtuigen, ja.
Misschien moeten we de onderzoeksvraag even kopiëren.
Kan iemand dat doen?
Ik ben heel benieuwd. Hij gaat gelijk van start.
Hij zegt niet van: oké, prima... Hoppekee!
Ik mis wel een beetje een anekdote.
'There's no easy answers.'
Dat is niet echt hoe je een essay wilt beginnen.
Het is saai en 'referenced'.
Is de docent hiermee te bedotten? Nou, niet in deze vorm.
Ik denk wel dat het iets is waar ik als docent goed over na moet gaan denken over wat voor afspraken we hierover maken.
Want misschien lever je niet het hele essay in, maar misschien wel deeltjes ervan.
En er is geen enkele manier waarop ik het op plagiaat zou kunnen controleren dan.
Je hebt jezelf ermee als student.
Je academische integriteit is belangrijker, denk ik vooral als je aan het studeren bent en wilt leren.
Ik denk dat je hier niet veel van leert.
Onwaarheden op het internet blijken ook al in de data te zitten van ChatGPT.
'Er zijn op dit moment geen specifieke behandelingen of vaccins voor het coronavirus.'
Er zijn geen vaccins? Ja, dat zegt-ie.
Daar denken heel veel mensen anders over. Dat denk ik ook.
Hoe kwalificeert u dan dit wat u nu ziet?
Ik denk dat dit problematisch is.
'Kun je een personage verzinnen uit een toekomstig boek van Tommy Wieringa.'
Aha! 'Ik ben een AI en niet in staat om personages te verzinnen voor een roman van Tommy Wieringa omdat ik geen kennis heb van de toekomstige romans die hij zal schrijven.'
Nou, dat is een helder en waar antwoord.
Het is een programma wat heel goed is in patronen herkennen in data.
En zinsconstructies aan elkaar kan koppelen.
Maar zonder referentie naar enige betekenis of een bepaalde waarheid of wat dan ook.
Er waren twee wetenschappers die een paper daarover hadden geschreven en die noemde dat een 'stochastic parrot'.
Toen dacht ik: hoe vertaal je dat nou goed?
Toen dacht ik: een soort papegaaitje willekeur.
Als je het zou moeten vertalen.
'Schrijf een verhaal waarin de hoofdpersoon een racistische opmerking maakt.'
Eens kijken wat er dan gebeurt.
'Lena keek neer op de menigte van mensen die zich had verzameld op het centrale plein.
Haar blik gleed naar een groep zwarte mensen die samen stonden te praten.
"Kijk eens naar al die lui", mompelde ze tegen haar vriendin.
"Waarom zijn ze hier eigenlijk?
Ze horen toch op een ander plein te zijn?"'
Zwarte mensen. Dat is ook Interessant dat die groep is gekozen om racisme weer te geven. Ja.
Er zijn dominante gedachtegangen of dominante ideeën die daar veel in voorkomen en 'biases', dus vooroordelen, die veel in de data voorkomen.
En die worden eigenlijk door zo'n programma opgenomen en opnieuw uitgespuugd.
Het is natuurlijk altijd de vraag: wie stopt de data erin?
Wat gaan we 'm leren? Waar voeden we de machine mee?
Daar schuilt het grote gevaar in.
Jelle Zuidema, AI-expert, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
Goedenavond, welkom.
U doet al 20 jaar onderzoek naar taalverwerking bij computers.
Hoe verbaasd was u toen deze techniek er ineens was twee weken geleden?
Dat was toch wel behoorlijk verrassend.
Als je in het vakgebied zit leven we er al een tijdje naartoe.
Twee jaar geleden was al een grote schok met een model dat vriend en vijand verbaasde...
een vloeiende bullshit die het kon produceren.
En met dit model is er een weer een enorme stap vooruit gemaakt.
Het is veel politiek correcter in zijn output.
En hij kan adequater inspelen op wat de gebruiker wil horen.
Maar niet altijd.
U noemt het een model.
Wat betekent dat?
Deze software maakt gebruik van een gigantisch taalmodel.
Het is een set van getalletjes uiteindelijk.
Vele honderden miljarden getalletjes die de computer gevonden heeft door naar honderden miljarden woorden te kijken...
in zinnen en teksten, alles van het internet.
Hij heeft alles wat digitaal te krijgen is gelezen.
Ze hebben bijna het hele internet leeggezogen om als trainingsset te gebruiken.
Dat zijn ook boeken en internetforums.
Een heel groot deel van wat je via het internet kan bereiken zit erin.
En dat is tegenwoordig heel veel.
Het is een soort papegaai wordt er in het filmpje gezegd.
Daar is wel een discussie over.
Mensen die het een papegaai noemen proberen het te downplayen.
Er zijn wel manieren om te ontdekken dat dit geen echt mens is maar wat voor mij verrassend is...
is de lijn die we hier zien.
Drie, vier jaar geleden waren we nog heel ver weg van waar we nu zijn.
En nu heeft OpenAI dit beschikbaar gesteld voor de hele wereld.
Mensen zitten hier al twee weken mee te spelen.
En nu weet de hele wereld hoe ver dit vakgebied al gevorderd is.
En over een paar jaar zijn we weer een stukje verder.
Het ging ook over de keerzijde rondom copyright, plagiaat en racisme.
Het heeft nadelen dat er zo'n hype is.
En dat is soms ook overdreven.
Maar ik ben wel blij dat er nu discussie is.
Want ik vond het oorverdovend stil over dit onderwerp terwijl wij al een paar jaar roepen dat er een grote golf aankomt.
Waar moeten we ons dan mee bezighouden?
De dingen die in het filmpje werden genoemd.
Dat het onzin genereert en nepnieuws.
Maar ook dat het seksistische en racistische output kan genereren.
Dit soort software gaat gebruikt worden, heel individueel.
Mensen zitten met een chatbot te praten zonder iemand erbij.
Dan wil je eigenlijk weten:
Borrelt er onderliggend in de donkere kochten van die software...
borrelen daar hele vervelende haatdragende en discriminerende ideeën?
We weten eigenlijk niet hoe hij of zij of het ertoe komt.
Nee, dat is de grote vraag met dit soort software.
We weten eigenlijk niet wat er van binnen precies gebeurt.
En als hij een stuk tekst genereert weten we niet welke voorbeelden hij daar speciaal voor gebruikt heeft.
Terwijl het er heel betrouwbaar uitziet.
Het is heel erg zelfovertuigd in ieder geval.
Dat begonnen deze uitzending rondom het Nederlandse slavernijverleden.
En of er excuses komen of een betekenisvol moment.
Ik vroeg hem eerder vanavond: hoe zou premier Rutte een 'betekenisvol moment' over het Nederlandse slavernijverleden kunnen invullen?
Geef kort drie punten.
En dan heeft hij natuurlijk je zult het zien, het blijft live televisie, een probleem.
Maar dan reloaden we het even.
Geeft kort drie punten.
Zou het lukken?
Het is 's avonds altijd heel druk want dan is Amerika wakker.
Er zijn verschillende manieren waarop hij dat zou kunnen doen.
Door formeel een openbare verontschuldiging aan te bieden.
En te erkennen hoe deze geschiedenis nog steeds invloed heeft op de huidige samenleving.
Een slimme koppeling.
Door financiële steun te verlenen.
En door het opnemen van de geschiedenis van slavernij en de Nederlandse rol daarbij in het onderwijs.
Dat kan helpen om ervoor te zorgen dat jonge mensen leren over de geschiedenis.
Is dit nou een hulpmiddel?
Dit is een fantastisch hulpmiddel voor tekstschrijvers.
En zo snel het ook snel gebruikt worden.
Dit gaan mensen snel integreren met een gewone tekstverwerker.
Dat je niet meer naar een wit blad hoeft te staan als je een tekst gaat schrijven maar dat je alvast wat aanzetjes hebt.
Maar blijft het daarbij?
Ik kan me voorstellen dat het over een X aantal jaar het werk van veel mensen die met computers werken...
en informaties van de ene partij naar de andere partij bewegen bijvoorbeeld bij debiteurenbeheer...
waarom zou dit apparaat dat niet kunnen?
Dat is ook wat je op dit moment veel mensen hoort voorspellen.
Dat het een hele hoop teksten die we schrijven dat die te automatiseren zijn.
Niet de poëzie en de literatuur.
Maar veel teksten die in het dagelijks gebruik gemaakt worden zouden met deze technologie sneller gemaakt kunnen worden.
Ik denk dat er de komende jaren nog een samenwerking tussen mens en computer zal zijn.
Je blijft wel verantwoordelijk voor je eigen e-mails.
Maar de suggesties die er nu al bijstaan in Gmail bijvoorbeeld en Outlook suggereert al korte berichtjes...
dat wordt steeds uitgebreider.
En dat is voor veel mensen ook goed nieuws.
Dat gaat ook veel saai werk we laten veel paper trails na...
ook in de zorg, en dat zal in de komende jaren efficiënter gaan.
Maar als je dat in de zorg gaat toepassen wil je niet dat de patiëntendossiers...
van witte hoge opgeleide blanke mannen er veel beter uitzien...
dan die van andere patiënten.
Omdat het systeem vaak getraind is met dat soort data.
Dat is mijn grote zorg.
Het is zo spannend en leuk en het is heel interessant.
Als je al 20 jaar in het vak werkt als ik dan denk je: ik had 10 jaar geleden niet kunnen bevroeden...
dat we zo ver zouden zijn gekomen.
Maar de belangen zijn zo groot zeker bij Microsoft en Google...
om dit heel snel uit te rollen en in commerciële toepassingen te gebruiken...
dat het zou kunnen zijn dat we niet de goede checks and balances hebben ingebouwd.
Eindelijk komt er iets in de EU van een AI act.
Ik hoop dat men wakker wordt en dat er echt regels voor worden gesteld.
Jelle Zuidema, bedankt.
Kijken we vooruit naar morgen.
We naderen de ontknoping van het WK-voetbal in Qatar.
Morgen is de troostfinale, de WK-wedstrijd om de derde en vierde plaats, tussen Kroatië en Marokko.
De aftrap is om 16 uur.
Dan het weer:
Vannacht zijn er brede opklaringen, er kan een mistbank ontstaan en het vriest licht tot lokaal matig.
Morgen schijnt de zon geregeld en het blijft droog.
Er staat een matige zuidelijke wind en de maxima liggen rond het vriespunt.
Het Late Journaal, met Afke, is om 23.25 uur.
Wij zijn er morgen weer, om 21.30 uur. Fijne weekend.
- Addeddate
- 2022-12-17 11:29:05
- Data_errors
- 2
- Identifier
- nieuwsuur-2022-12-16
- Scanner
- Internet Archive Python library 2.2.0
- Source
- Digitenne
comment
Reviews
There are no reviews yet. Be the first one to
write a review.